Η 21η Μαρτίου συμπίπτει με την έναρξη της εαρινής ισημερίας και την πρώτη ημέρα της άνοιξης. Η ημέρα αυτή ανακηρύχθηκε Παγκόσμια Ημέρα Δασοπονίας για να φέρει τον άνθρωπο πιο κοντά στο δάσος που καλύπτει το 25% της επιφάνειας της Γης, να του κεντρίσει το ενδιαφέρον να μάθει περισσότερα για τις λειτουργίες του, αλλά και για την ανάγκη προστασίας του, που είναι ζωτικής σημασίας για την ανθρώπινη επιβίωση.
Ιδιαίτερα στις μέρες μας, με τις αρνητικές εξελίξεις στα περιβαλλοντικά θέματα, όπως οι κλιματικές αλλαγές, το φαινόμενο του θερμοκηπίου, η ερημοποίηση της γης, οι απειλές στη βιοποικιλλότητα και η εκτεταμένη υλοτόμηση των τροπικών δασών.
Στην Ελλάδα τα δάση βρίσκονται στο έλεος των φυσικών καταστροφών των καταπατητών και της ανεξέλεγκτης εκμετάλλευσης των πόρων τους. Το 15% του δασικού πλούτου της χώρας μας καταστρέφεται κάθε χρόνο από διάφορες αιτίες. Από αυτό μόλις το 10% αναδασώνεται. Οι ελάχιστοι και μεγάλοι σε ηλικία δασοφύλακες, η ελλιπής κρατική χρηματοδότηση, ο απηρχαιωμένος εξοπλισμός και οι 2.500 αδιόριστοι ειδικοί επιστήμονες συνθέτουν το δασοπονικό πρόβλημα της χώρας μας.
Το μήνυμα της Ένωσης Ελλήνων Δασοπόνων (ΕΕΔΔΥ) για την Παγκόσμια Ημέρα της Δασοπονίας
«Φέτος συμπληρώνονται 50 χρόνια από την θέσπιση της Παγκόσμιας Ημέρας της Δασοπονίας και δεύτερη συνεχόμενη χρονιά που η Ημέρα αυτή μας βρίσκει σε καθεστώς αποκλεισμού, περισσότερο κουρασμένους από ποτέ λόγω των δύσκολων υγειονομικών συνθηκών, με πολλές απώλειες καθώς αναρίθμητοι συνάνθρωποί μας έχασαν τη μάχη με έναν αόρατο εχθρό αλλά συνάμα λίγο πιο σοφούς, λίγο πιο συνειδητοποιημένους, λίγο πιο ευαισθητοποιημένους και σαφώς πολύ πιο θυμωμένους. Ο θυμός που μας καταβάλει δεν έχει να κάνει μόνο με την υγειονομική βόμβα που έσκασε και κανείς δεν μπορεί να φρενάρει τις επιπτώσεις και τις συνέπειές της. Ώς εργαζόμενοι που “πονάμε” τα δάση νοιώθουμε θυμό με το συνεχιζόμενο κατήφορο της Δασικής Υπηρεσίας, με τη δυστοκία των κυβερνήσεων να αντιληφθούν την πολυλειτουργικότητα των δασών και την κοινωνική διάσταση του αγαθού αυτού, με την υποχρηματοδότηση του δασικού τομέα και εν τέλει με το ξεπούλημα των δασικών αντικειμένων σε αλλότριες υπηρεσίες και ειδικότητες.
Σε μια περίοδο λοιπόν που το δάσος έχει χάσει το νόημα και τον προορισμό του και από «κοινό αγαθό» και «ανθρώπινο δικαίωμα» γίνεται «αγαθό για μερικούς» και «οικονομικό δικαίωμα για λίγους», σε μια περίοδο που η κλιματική κρίση είναι πραγματική και απειλεί την ανθρώπινη ζωή και υγεία, σε μια περίοδο που η Δασική Υπηρεσία ψυχορραγεί, ενστερνιζόμαστε τα λόγια του Henry de Motherlant:
Αυτό που διαρκεί είναι η αδιαφορία. Τίποτα δεν κρατάει πάνω στο δέντρο περισσότερο από ένα ξερό κλαδί.
Το γεγονός ότι ο σημερινός εορτασμός συμπίπτει με την εαρινή ισημερία και συνάμα με τον ερχομό της άνοιξης, μας γεμίζει με αισιοδοξία ότι εν τέλει κάτι θα αναγεννηθεί από τις στάχτες, όπως ακριβώς κάνει το πεύκο μετά την φωτιά.
Τα δασικά οικοσυστήματα απαιτούν διαχείριση κι όχι εκμετάλλευση. Χρόνια πολλά!»
Η προστασία του πλούσιου δασικού οικοσυστήματος του Καλλιδρόμου
Το Καλλίδρομο (1.399 μ.), με τα εκτεταμένα του ελατόδασα, με τις πηγές, τα ρυάκια και τις δύο λίμνες στη Σουβάλα και στη Νευρόπολη, είναι ένα από τα πιο αγαπητά βουνά των πεζοπόρων. Αποτελεί συνέχεια της Οίτης που δεσπόζει πάνω από τον ιστορικό τόπο των Θερμοπυλών και μία από τις νοτιότερες θέσεις εμφάνισης καφέ αρκούδας στην Ελλάδα και την Ευρώπη. Στην αρχαιότητα η περιοχή του Καλλιδρόμου ήταν χωρισμένη μεταξύ δύο ελληνικών φυλών. Η δυτική του πλευρά ανήκε στους Φωκείς και η ανατολική του στους Λοκρούς. Μπορεί πλέον να είναι προστατευόμενη περιοχή του Δικτύου Natura, η προστασία του φυσικού του πλούτου όμως δεν ήταν πάντα δεδομένη.
Με αφορμή την Παγκόσμια Ημέρα Δασοπονίας, η Περιβαλλοντική Μη Κυβερνητική Οργάνωση Ελληνική Εταιρία Προστασίας της Φύσης (www.eepf.gr) θυμίζει πως παρόλο που η προστασία του φυσικού περιβάλλοντος εν όψει των επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής τείνει να γίνει η καθολική ιδεολογία των κοινωνιών του 21ου αιώνα και παρόλο που η χώρα μας διαθέτει σπουδαία δασικά οικοσυστήματα, εξακολουθούν να καταγράφονται απώλειες του φυσικού τους πλούτου. Η προστασία του οικοσυστήματος του Καλλίδρομου είναι μία από τις προσπάθειες της ΕΕΠΦ προκειμένου να διαφυλαχτεί όσο το δυνατόν περισσότερο αυτός ο πλούτος της Ελλάδας. Πριν από 55 χρόνια, το 1966, o ορεινός όγκος της Οίτης ανακηρύχθηκε Εθνικός Δρυμός και αυτό ήταν η απαραίτητη βάση πάνω στην οποία στηρίχτηκε η νέα πρωτοβουλία της ΕΕΠΦ για να συμπεριληφθεί και το γειτονικό Καλλίδρομο.
Η ΕΕΠΦ ήταν ο συντονιστής του επταετούς έργου για την προστασία οικοτόπων και ειδών χλωρίδας και πανίδας στα δύο βουνά. Για την Οίτη υπήρχε ήδη νομική προστασία καθώς υπήρχαν διατάξεις για τον Εθνικό Δρυμό, εγκεκριμένη Ειδική Περιβαλλοντική Μελέτη και ο Φορέας Διαχείρισης της προστατευόμενης περιοχής. Αντίθετα, για την περιοχή Natura του Καλλίδρομου δεν υπήρχε ως τώρα θεσμοθετημένη προστασία, ενώ εντάχθηκε στην περιοχή ευθύνης του Φορέα Διαχείρισης της Οίτης μόλις το 2018.
Οι σχετικές δράσεις περιελάμβαναν τη διαχείριση του δάσους, την αποκατάσταση οικοτόπων και βιοκοινοτήτων των αλπικών λιβαδιών και των εποχικών λιμνίων, την προστασία ενδημικών φυτών και σπάνιων πουλιών, τη διαχείριση περιοχών παρουσίας της αρκούδας, την ευαισθητοποίηση των τοπικών κοινωνιών, την πυροπροστασία, την ανάδειξη των δύο περιοχών και προώθηση του οικοτουρισμού, καθώς και τη δημιουργία υποδομών εκεί. Εταίροι μάλιστα του έργου, που ξεκίνησε το 2012 και ολοκληρώθηκε τον Σεπτέμβριο του 2019, ήταν το Τμήμα Βιολογίας του ΕΚΠΑ, το Ινστιτούτο Μεσογειακών Δασικών Οικοσυστημάτων του ΕΛΓΟ -ΔΗΜΗΤΡΑ, η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας και ο Αρκτούρος. Οριοθετήθηκαν επίσης τέσσερις ζώνες προστασίας, στις τρεις από τις οποίες δεν επιτρέπονται εξορυκτικές και λατομικές εργασίες, η εγκατάσταση κάθε είδους ανανεώσιμων πηγών ενέργειας και η ανάπτυξη μεγάλης κλίμακας δραστηριοτήτων ή υποδομών, καθώς και η κίνηση μηχανοκίνητων οχημάτων εκτός οδικού δικτύου, κάτι που ήταν ιδιαίτερη απειλή για τα εποχικά λιμνία.
Η ΕΕΠΦ, που φέτος γιορτάζει την 70ή της επέτειο και δραστηριοποιείται συνεχώς από το 1951 για την προστασία του ελληνικού φυσικού περιβάλλοντος, έχει ως αποστολή της να ενημερώνει και να ευαίσθητο ποιεί τόσο τους Έλληνες όσο και αυτούς που αγαπούν την Ελλάδα για τη φυσική κληρονομιά της χώρας μας και να δραστηριοποιείται για τη προστασία της. Αυτό το πετυχαίνει μέσα από περιβαλλοντικές παρεμβάσεις, έργα και προγράμματα προστασίας της φύσης. Oι πρωτοπόροι της ΕΕΠΦ ήδη από το 1951 ανέδειξαν τον μέχρι τότε άγνωστο φυσικό πλούτο των ελληνικών δασών. Τις επόμενες δεκαετίες οι στοχευμένες δράσεις της ΕΕΠΦ οδήγησαν στην επίσημη ανακήρυξη, από την Πολιτεία, πολλών εθνικών δρυμών πέρα του Ολύμπου και του Παρνασσού μεταξύ των οποίων της Σαμαριάς και της Πρέσπας.
