Ο ηφαιστειακός τουρισμός αυξάνεται από τότε που ο Βρετανός επιχειρηματίας Thomas Cook (ιδρυτής του ομώνυμου ταξιδιωτικού πρακτορείου) πήγε την πρώτη ομάδα επισκεπτών να δει τον Βεζούβιο το 1841. Σήμερα, εκατομμύρια άνθρωποι συρρέουν σε μέρη όπως η Ισλανδία, η Ιταλία και η Χαβάη για να βιώσουν την εκρηκτική δύναμη των τοπικών ηφαιστείων.
Στην Ισλανδία, ένα από τα πιο επισκέψιμα αξιοθέατα της χώρας, το σπα Blue Lagoon, εκκενώθηκε πρόσφατα λόγω ηφαιστειακής δραστηριότητας στην περιοχή, η πέμπτη τέτοια έκρηξη από τον Δεκέμβριο του 2023. Το σπα, το οποίο βρίσκεται μόλις πέντε χιλιόμετρα από το ψαροχώρι Γκρίνταβικ όπου σημειώθηκε η έκρηξη, θερμαίνεται με γεωθερμική ενέργεια επειδή βρίσκεται σε πεδίο λάβας. Αν και δεν έχουν αναφερθεί θάνατοι που να σχετίζονται με αυτή την έκρηξη, αρκετά περιστατικά θανάτων τουριστών σε άλλα ηφαίστεια γεννούν ερωτήματα για την ασφάλεια του ηφαιστειακού τουρισμού στο σύνολό του, αναφέρει το BBC News.
Το 2019, 22 άνθρωποι έχασαν τη ζωή τους και 25 τραυματίστηκαν σε μια τουριστική αποστολή στο Γουακάρι, ένα ηφαίστειο στα ανοικτά των ακτών της Νέας Ζηλανδίας, όταν εκτοξεύθηκε υπέρθερμος ατμός από το ηφαίστειο – μια τραγωδία που αποτέλεσε το θέμα του ντοκιμαντέρ: «Το Ηφαίστειο: Διάσωση από το Γουακάρι» του 2022.
Το 2023, ένα από τα πιο ενεργά και δημοφιλή ηφαίστεια στο νησί Σουμάτρα της Ινδονησίας, το Όρος Μαράπι, σκότωσε 23 πεζοπόρους και τραυμάτισε δεκάδες άλλους, όταν εκτόξευσε απροσδόκητα υπέρθερμη τέφρα.
Τι πρέπει να προσέξετε
Είναι λοιπόν ασφαλής ο τουρισμός στα ηφαίστεια; Οι ειδικοί λένε ναι – αλλά με κάποιες πολύ σημαντικές επιφυλάξεις.
Πρώτον, είναι ζωτικής σημασίας να κάνετε λίγη έρευνα εκ των προτέρων. Αυτό περιλαμβάνει, μεταξύ άλλων, τον έλεγχο των τοπικών ιστοτόπων τουρισμού για ενημερωμένες πληροφορίες ασφαλείας και την εγγραφή για ειδοποιήσεις μέσω γραπτών μηνυμάτων όταν επισκέπτεστε εθνικά πάρκα.
Στη συνέχεια, αν ταξιδεύετε σε ένα ενεργό ηφαίστειο, είναι καλύτερο να πάτε με έναν αξιόπιστο ξεναγό. «Κάθε ηφαίστειο είναι διαφορετικό, και οι άνθρωποι πρέπει να το έχουν υπ’ όψιν τους αυτό», λέει ο Matthew Patrick, γεωλόγος στο Παρατηρητήριο Ηφαιστείων της Χαβάης. «Σε ορισμένα ηφαίστεια στη Χαβάη, τα προηγούμενα χρόνια, μπορούσατε να περπατήσετε μέχρι τις ροές λάβας με σχετική ασφάλεια. Αλλά προφανώς, δεν θα θέλατε να βρίσκεστε τόσο κοντά σε ένα ηφαίστειο που εκρήγνυται».
Μπορεί επίσης να υπάρχουν και πολιτιστικά ζητήματα, όπως στο Εθνικό Πάρκο Ηφαιστείων. Στον πολιτισμό των αυτοχθόνων της Χαβάης, τα ηφαίστεια θεωρούνται ζωντανά όντα και οι εκρήξεις είναι μια εποχή με βαθιά πολιτιστική και πνευματική σημασία. Ζητείται τόσο από τους επιστήμονες όσο και από τους επισκέπτες να σέβονται όσο το δυνατόν περισσότερο τη βαθιά σημασία που έχουν τα ηφαίστεια για την κοινότητα αυτή. Απαγορεύεται η διακοπή της ροής της λάβας, η απομάκρυνση φυτών ή βράχων από την περιοχή και η λήψη φωτογραφιών ή βίντεο με ιθαγενείς Χαβανέζους που ενδέχεται να προσεύχονται κοντά στην περιοχή.
Πρόβλεψη και ασφάλεια
Οι εξελίξεις στην πρόβλεψη των εκρήξεων και άλλων επικίνδυνων φαινομένων, όπως οι εκπομπές τοξικών αερίων που σχετίζονται με τα ηφαίστεια, έχουν καταστήσει τον τουρισμό με ηφαίστεια πολύ πιο ασφαλή.
Όχι μόνο οι ηφαιστειολόγοι έχουν πλέον τη δυνατότητα να προβλέπουν την πιθανότητα δραστηριότητας, αλλά χάρη σε συνεργασίες μεταξύ επιστημόνων και τοπικών αρχών, πολλά μέρη – η Ισλανδία και οι ΗΠΑ , όπως η Ισλανδία και οι ΗΠΑ, διαθέτουν συστήματα που μεταφέρουν αυτές τις πληροφορίες απευθείας στους ντόπιους και τους επισκέπτες σχεδόν σε πραγματικό χρόνο. Σε περίπτωση έκτακτης ανάγκης στέλνονται αυτόματα μηνύματα σε διάφορες γλώσσες, σε κάθε κινητό τηλέφωνο εντός της εμβέλειας του ηφαιστείου, συμπεριλαμβανομένων εκείνων που ανήκουν σε ταξιδιώτες.
