Η Μονή Προυσού, το σύμβολο της Ευρυτανίας για τους περισσότερους, δίνει την εντύπωση στον επισκέπτη ότι αναδύεται μέσα από τη γη. Δέος και θαυμασμός είναι τα δύο πρώτα συναισθήματα που νιώθει κανείς μόλις βρεθεί εδώ και αντικρίσει από κοντά το σημείο αναφοράς του νομού.
Η Μονή Προυσού βρίσκεται στο ομώνυμο χωριό, σε απόσταση περίπου 40 λεπτών με το αυτοκίνητο από το κέντρο του Καρπενησίου και, στην ουσία, πρόκειται για το προσκυνηματικό και πνευματικό κέντρο του νομού, και όχι μόνο.
Το επιβλητικό τοπίο στο οποίο εντοπίζεται -είναι χτισμένη σε ένα απόκρημνο και βραχώδες σημείο μεταξύ των βουνών Χελιδόνα, Καλιακούδα και της οροσειράς του Τυμφρηστού – δίνει την εντύπωση ότι μοιάζει να κρέμεται από έναν κάθετο και επιβλητικό βράχο.
Η μονή, που είναι αφιερωμένη στην Κοίμηση της Θεοτόκου, χτίστηκε για πρώτη φορά τον 12ο αιώνα, ως Μονή Πυρσού, ενώ από το 1845 φέρει την σημερινή της ονομασία.
Το όνομά της, σύμφωνα με την παράδοση, οφείλεται στη θαυματουργή εικόνα της Παναγίας Προυσιώτισσας, με καταγωγή από την Προύσα της Μικράς Ασίας. Η Μονή Προυσού είναι ένα από τα λίγα μοναστήρια που διασώζονται μέχρι σήμερα στην Ευρυτανία και σίγουρα αποτελεί ένα από τα πιο δημοφιλή και εντυπωσιακά αξιοθέατά της.
Από τα πιο εντυπωσιακά σημεία της μονής η κρύπτη μέσα στο βράχο, όπου έχει διαμορφωθεί παρεκκλήσι με τοιχογραφίες από τον 13ο αιώνα, με το ξυλόγλυπτο τέμπλο της να χρονολογείται από το 1810. Στο χώρο της μονής λειτουργεί, επίσης, και μουσείο όπου φιλοξενείται πληθώρα πολύτιμων εκθεμάτων, όπως εικόνες από τον 15ο και 16ο αιώνα και κειμήλια, βιβλία και κώδικες, χειρόγραφα, καθώς και μέρος του οπλισμού του Καραϊσκάκη.
Οι Πύργοι του Καραϊσκάκη
Εντύπωση προκαλούν έξω από τη μονή και δύο πετρόχτιστοι πύργοι με πολεμίστρες, γνωστοί και ως «Πύργοι του Καραϊσκάκη». Χτίστηκαν πριν την άφιξη του οπλαρχηγού στην περιοχή το 1823 προκειμένου να ελέγχουν τόσο την ευρύτερη περιοχή, όσο και την πρόσβαση στη μονή.
Παρόλο που η διαδρομή προς τη Μονή Προυσού πραγματοποιείται από έναν σχετικά στενό δρόμο, το τοπίο ολόγυρά της είναι τόσο όμορφο, που στην κυριολεξία συγκλονίζει, κάνοντας τους πάντες να αναρωτιούνται πώς έφτασαν κιόλας στον προορισμό τους. Το άγριο τοπίο ολόγυρα συναρπάζει, με το αίσθημα του δέους και της γαλήνης να διαδέχεται τον θαυμασμό, μόλις πατήσει κανείς το πόδι του στη Μονή.
