Ο καπετάν Αντώνης είναι ένας από τους θρυλικούς σφουγγαράδες της Καλύμνου. Μπορεί να μην βουτάει πια, αλλά κάθε πρωί πηγαίνει με τη βάρκα του στο λιμάνι και περιποιείται τα σφουγγάρια.
Στο κύριο λιμάνι του νησιού στήθηκε άγαλμα που ενσαρκώνει το θαρραλέο πνεύμα των σφουγγαράδων της Καλύμνου.
Ο Έλληνας καπετάνιος Αντώνης Καμπουράκης βουτά στα βάθη του Αιγαίου, «καθαρίζοντας» τον πυθμένα της θάλασσας για πολύτιμα σφουγγάρια, για πάνω από 50 χρόνια.
Η κατάδυση σφουγγαριών έχει ασκηθεί για αμέτρητους αιώνες στο νησί της Καλύμνου, όπου η πρακτική αποτελεί ζωτικό μέρος της οικονομίας και της τοπικής ταυτότητας.
Παρόλο που είχε στη διάθεσή του μαγιό και δεξαμενές οξυγόνου, ο Καμπουράκης πάντα προτιμούσε την ελεύθερη κατάδυση – βασιζόμενος μόνο στους δικούς του δυνατούς πνεύμονες.
Ο δύτης έχει φτάσει σε βάθη 30 μέτρων (98,4 πόδια), ενώ κρατάει την ανάσα του.
Δεν αποτελεί έκπληξη το γεγονός ότι όταν ένα άγαλμα ενός δύτη σφουγγαριών κατασκευάστηκε για να τιμήσει την ιστορία και τον πολιτισμό του νησιού, ο γλύπτης Σακελάρης Κουτούζης επέλεξε τον Καμπουράκη ως μοντέλο του.
Οι σφουγγαράδες της Καλύμνου
Οι γενναίοι άνδρες που συμμετέχουν σε αυτό το επικίνδυνο κυνήγι πρέπει να βρίσκονται στο μέγιστο επίπεδο φυσικής κατάστασης και να είναι εξαιρετικά δυνατοί κολυμβητές, καθώς πρέπει να βουτήξουν σε απίστευτα βάθη στη θάλασσα, μερικές φορές χωρίς δεξαμενές οξυγόνου ή παρόμοιο εξοπλισμό, σε αναζήτηση των σφουγγαριών.
Ιστορικά, άντρες από την Κάλυμνο βουτούσαν για σφουγγάρια την άνοιξη, χρησιμοποιώντας μόνο τους πνεύμονες, τα πόδια τους και έναν εξαιρετικά βαρύ μαρμάρινο βράχο για να τους βοηθήσει να βυθιστούν γρήγορα αναζητώντας το «λάφυρό» τους.
Αυτοί οι δύτες σφουγγαριών έμεναν συχνά στην ανοιχτή θάλασσα για μεγάλα χρονικά διαστήματα, επιστρέφοντας μόνο από την επικίνδυνη δουλειά τους όταν η θάλασσα γινόταν πολύ κρύα.
Μόνο όταν οι στολές κατάδυσης ολόκληρου του σώματος, με ένα μεγάλο κράνος, εισήχθησαν στο νησί τον 19ο αιώνα, οι δύτες δεν έπρεπε πλέον να βασίζονται στη δική τους αναπνοή για οξυγόνο.
Αυτές οι στολές, ωστόσο, αν και έχουν σχεδιαστεί για να είναι ασφαλέστερες για τους δύτες σφουγγαριών, οδήγησαν σε πολλές θανατηφόρες περιπτώσεις ασθένειας αποσυμπίεσης, ή «τις στροφές», που συμβαίνουν όταν οι δύτες ανεβαίνουν στην επιφάνεια πολύ γρήγορα, επιτρέποντας στο άζωτο στο αίμα να σχηματίσει φυσαλίδες από την ταχεία αλλαγή πίεσης.
Καθώς η τεχνολογία αναπτύχθηκε όλα αυτά τα χρόνια, και η ασθένεια αποσυμπίεσης ήταν καλύτερα κατανοητή, οι δύτες τελικά άρχισαν να χρησιμοποιούν δεξαμενές οξυγόνου, όπως αυτές που φορούσαν τη δεκαετία του 1920.
Η επιχείρηση σφουγγαριών στην Ελλάδα και τις ΗΠΑ
Το κυνήγι σφουγγαριών, παρόλο που δεν ήταν μόνο επικίνδυνο, ήταν επίσης εξαιρετικά επικερδές. Κατά το αποκορύφωμα του εμπορίου σφουγγαριών, τον 19ο έως τα μέσα του εικοστού αιώνα, σφουγγάρια από την Κάλυμνο στάλθηκαν σε όλη την Ελλάδα, τη Μεσόγειο και τον κόσμο.
Τα αρχεία δείχνουν ότι αυτά τα πολύτιμα αγαθά εστάλησαν μέχρι τη Ρωσία και σε όλη τη Μέση Ανατολή.
Πολλοί Έλληνες μετανάστες από την Κάλυμνο, και από άλλα νησιά όπου η πρακτική ήταν διαδεδομένη, μετακόμισαν στις ΗΠΑ και έφεραν μαζί τους σφουγγαράδες.
Το πιο ευρέως γνωστό παράδειγμα είναι η εμβληματική πόλη Tarpon Springs, στη Φλόριντα, όπου μετανάστες από τα νησιά της Καλύμνου και της Σύμης άρχισαν να βουτούν για σφουγγάρια στον Κόλπο του Μεξικού, καθιστώντας την μια από τις φημισμένες πόλεις του κόσμου και για τα δύο σφουγγάρια της και η ξεχωριστή ελληνική του ταυτότητα.
